Genel Olarak Aile Kavramı
İçinde yaşamakta olduğumuz toplumu oluşturan en önemli kurum ailedir. Ailelerden oluşan insan toplulukları bir araya gelerek toplumu oluşturur. Tarihin ilk dönemlerine kadar uzanan oldukça eski bir kurum olan aile, mahiyeti ve yapısı bakımından zamanla büyük değişikliklere uğramıştır.
Ailenin tarihi ve sosyolojik olarak incelenmesi aile hukukunun inceleme alanı içine girmez. Toplumun sağlıklı biçimde gelişebilmesi için aile kurumunun sağlam temellere oturtulması gerekir. Bu nedenle kanun koyucular, ailenin kurulması ve korunmasına özel önem vermiş bu konuda ayrıntılı düzenlemeler yapmışlardır. 1982 Tarihli Türkiye Cumhuriyeti Anayasası da 41. maddesinde ailenin Türk toplumunun temeli olduğunu vurgulamıştır.
Aile kavramı Medeni Kanunumuzda üç farklı şekilde ifade edilmiştir.
Dar anlamda aile, sadece eşlerden oluşan birliği ifade eder. Medeni Kanunumuz ilk önce bu anlamdaki aileyi düzenlemiştir. Doktrinde “Evlilik Birliği” olarak adlandırılan bu aile tanımı Medeni Kanunun Birinci Kısmında “Evlilik Hukuku” başlığı altında 118-281. maddeler arasında hükme bağlanmıştır.
Geniş anlamda aile; ana, baba ve çocuklardan oluşur. Medeni Kanunumuz bu anlamdaki aileyi de İkinci Kısımda 282 ila 363. maddeleri arasında düzenlemiştir. Doktrinde bu aileye “Velayet Ailesi” adı verilmektedir.
En geniş anlamda aile, bir ev başkanının yönetiminde aynı çatı altında hep birlikte aile halinde yaşayan bireylerden oluşmuş insan topluluğunu ifade eder. Medeni Kanunumuzun 367. maddesinde “Ev Düzeni” adıyla yer alan bu aile, gerek kan ve kayın hısım sıfatıyla gerek bir sözleşme ilişkisi dolayısıyla aynı çatı altında yaşamakta olan kişiler arasındaki ilişkileri düzenlemektedir.
Aile kurumu, bir erkekle kadının ileride birbirleriyle evlenme vaadinde bulunmaları yani nişanlanmalarıyla başlar. Doktrinde, nişanlılığın evlenmenin ön şartı olduğu, tarafların evlendirme memuru önünde evlenme kararlarını sözle ya da yazılı olarak açıkladıkları anda evlenmeden önce nişanlanmış kabul edilecekleri ileri sürülmektedir.
