DOLANDIRICILIK SUÇU (TCKm.157)
Hileli davranışlarla bir kimseyi aldatıp onun veya başkasının zararına olarak kendisine veya başkasına bir yarar sağlayan kişi bu suçu işlemiş olur. Hile bu suça özelliğini verir. Hileli davranışlar ile karşı tarafın irade özgürlüğü de zedelenir. Mağdur ile zarar gören farklı olabilir. Ancak mal varlığı zarara uğrayan kişinin mutlaka mağdura mal üzerinde tasarrufta bulunma yetkisini tanımış olması lazımdır. Örneğin şirketin yöneticisine yönelik hileli davranış şirket sahibini zarara uğratabilir. Fail, mesleğinin getirdiği kolaylık sayesinde bu suçu işlerse nitelikli hal oluşur. Ancak, fail kamu görevlisi olup da mağdurdan yarar sağlamak için bu suçu işlerse, duruma göre ceza kanununda tanımlanmış başka bir suç olan ikna yolu ile irtikâp suçu oluşur. Mesela hacze gidecek memur, mağdura 67,5 lira değil de 100 lira yatırması gereğini söylerse ve bu konuda mağduru ikna ederse ikna yolu ile irtikâp oluşur. Burada failin kamu görevlisi olması da yetmez görevi nedeni ile kendisine duyulan güveni kötüye kullanması gerekir. Herhangi bir kimse bu suçun mağduru olabilir. Bu suç belirli kişiye karşı işlenebilir. Toplumun geneline yönelik bir hileli davranış da dolandırıcılık suçunu oluşturabilir.
Hileli davranış, karşı tarafın iradesini etkileyen ve gerçeği farklı gösteren her türlü davranıştır. Kişinin yanılgısından yararlanmak tek başına dolandırıcılık olarak değerlendirilmez. Örneğin bir kişi para üstü fazla verildiğini gördüğü halde sesini çıkarmayıp fazla parayı alırsa. Burada dolandırıcılık suçu oluşmaz.
Yine basit bir yalan dolandırıcılık sayılmaz, söylenen gerçeğe aykırı beyanın ustaca söylenmiş olması lazımdır. Saadet zinciri suçlarını Yargıtay tarafından, dolandırıcılık olarak kabul ediyor.
Merhamet Dolandırıcılığı:
Sahte belge ile karşı taraftan onun merhametini istismar ederek yarar elde etmek merhamet dolandırıcılığıdır. Dilencilik tek başına dolandırıcılık değildir, kabahatler kanununda yeri vardır ve idari yaptırıma tabidir. Ancak bahsettiğimiz şekilde yapılan dilencilik merhamet dolandırıcılığıdır. Bir suç, hem suç hem kabahati oluşturursa sadece dolandırıcılıktan ceza verilir. Kabahat için yaptırım uygulanmaz. Tek başına yalan söyleyerek dilenmek dolandırıcılık olmaz mutlaka yalanı destekleyecek dış unsurların da; sahte belge vs olması lazımdır. Dolandırıcılık suçunun oluşması için karşı tarafın hileli davranışlarla yanıltılmış, hataya düşürülmüş olmalıdır. Kişinin içinde düştüğü hatadan yararlanmak dolandırıcılık suçunu oluşturmaz. Para üstünü fazla verme örneği gibi.
Otomatlara yapılan hile, dolandırıcılık değildir. Gerçek kişiye yönelik değildir. Bu tür suçlar ayrıca cezayı gerektirir. Hizmet veren otomatlardan karşılıksız yararlanma suçu kanunda ayrıca düzenlemiştir..
Yine Dolandırıcığın oluşması için fail, kendisi veya başkası lehine haksız bir yarar elde etmelidir, failin davranışı, zarar getirmelidir.
