Mal Rejimi Sözleşmesi
Mal rejimi sözleşmesi evlilik birliğinde uygulanacak mal rejiminin seçimi, seçimlik ya da yasal mal rejiminde yasanın izin verdiği değişikliklerin yapılması, uygulanmakta olan mal rejiminin sona erdirilerek yeni bir mal rejiminin belirlenmesi gibi hususlarda söz konusu olmaktadır.
Evlilik birliği içinde uygulanacak mal rejiminin seçilmesi, seçilen mal rejiminin sona erdirilmesi ya da seçilen mal rejimi hükümlerinin kanunun izin verdiği ölçülerde değiştirilmesi mal rejimi sözleşmesi ile yapılır.
Türk Medeni Kanunu’nun 203-205. maddeleri mal rejimi sözleşmesi içeriği, sözleşme ehliyeti ve sözleşme şekli konularında düzenlemede bulunmuştur.
Ancak, Borçlar Kanunu’ndaki genel hükümlerde öngörülen geçerlik şartları da mal rejimi sözleşmesi için gözönünde bulundurulur.
Mal rejimi sözleşmesi borç sözleşmesi değil tasarruf sözleşmesi niteliğindedir.
Mal Rejimi Sözleşmesinin İçeriği
TMK 203. maddeye göre, mal rejimi sözleşmesi evlenmeden önce ya da sonra yapılabilir. Taraflar, istedikleri mal rejimini kanunda yazılı sınırlar içinde seçebilir, kaldırabilir yahut değiştirebilir.
Bu Kanun maddesi emredici bir hükümdür. Bu sınırlandırma, eşlerin ortak olmayan çocuklarının saklı paylarını korumak, eşlerin alacaklılarını korumak ve üçüncü şahıslar yönünden işlem güvenliğini sağlamak amacıyla tesis edilmiştir.
Tarafların bu emredici kanun maddesine aykırı olarak yaptıkları mal rejimi sözleşmesi kısmen yahut tamamen geçersiz sayılmaktadır.
Mal rejimi sözleşmesi, evlenmeden önce yahut sonra yapılabilir. Evlenmeden sonra yapılacak olan mal rejimi sözleşmesi ile eşlere aralarındaki mevcut mal rejimini değiştirme olanağı sağlanmıştır.
Evlenmeden sonraki mal rejimi sözleşmesi ise sözleşme sonrası dönemi kapsar; sözleşme öncesi dönemdeki mal varlığını etkilemez.
Tarafların kanunda düzenlenmemiş kendine özgü bir mal rejimi belirlemeleri mümkün değildir. Seçilen mal rejimiyle ilgili düzenlemeleri de ancak kanunda yazılı sınırlar içinde kaldırılabilir veya değiştirilebilir.
Mal Rejimi Sözleşmesi Yapma Ehliyeti
TMK 204. maddesine göre mal rejimi sözleşmesi ancak ayırt etme gücüne sahip olanlar tarafından yapılabilir.
Evlenme ile kişi ergin kılınmaktadır bu nedenle küçük, evlenmekle ergin kılındığından eşlerden birinin yahut eşlerin 18 yaşını doldurmadan yaptığı mal rejimi sözleşmesinin geçerliliği için kanuni temsilcisinin rızası aranmaz.
Mal rejimi sözleşmesi yapılması, kişiye sıkı sıkıya bağlı bir haktır. Bu nedenle mal rejimi sözleşmesi bizzat yapılır.
Yasal ya da atanmış temsilciler vasıtasıyla mal rejimi sözleşmesinin yapılması mümkün değildir.
Mal Rejimi Sözleşmesinin Şekli
TMK 205. maddesine göre, mal rejimi sözleşmesi noterde düzenleme veya onaylama şeklinde yapılır. Ancak taraflar, evlenme başvurusu sırasında da hangi mal rejimini seçtiklerini yazılı olarak bildirebilirler.
Mal rejimi sözleşmesinin taraflarca imzalanması zorunludur.
Şekil şartlarına uyulmadan yapılan mal rejimi sözleşmesi, kesin hükümsüz yani batıl kabul edilir.
Mal Rejimi Sözleşmesinin Yapılma Zamanı
Mal rejimi sözleşmesi, evlenmeden önce veya evlenmeden sonra yapılabilir.
Evlenmeden önce yapılan mal rejimi sözlemesi, evlilik birliğinin kurulması şartına bağlı olarak meydana gelir.
Evlilik sonrası yapılan mal rejimi sözleşmesi ise kural olarak yapıldıkları andan itibaren hüküm ve sonuçlarını doğurmaya başlar.
Mal rejimi sözleşmesi, kural olarak akit tarihinden ileriye doğru işlemeye başlar. Geçmişe yönelik olarak bir mal rejimi sözleşmesi yapılamaz.
