MİRAS DAVALARINDA ZAMANAŞIMI
Miras Sebebiyle İstihkak Davası Zamanaşımı
- davacının kendisinin mirasçı olduğunu ve iyiniyetli davalının terekeyi veya tereke malını elinde bulundurduğunu öğrendiği tarihten başlayarak bir yıl,
- her halde mirasbırakanın ölümünün veya vasiyetnamenin açılmasından başlayarak on yıl,
- iyiniyetli olmayanlara karşı yirmi yıldır.
Miras sebebiyle istihkak davasında zamanaşımı süresi bütün mallar için aynı anda başlamamaktadır. Başka bir anlatımla tek tek her mal için ayrı bir zamanaşımı süresi söz konusudur.
Zamanaşımı, hukuki işlem ve ilişkinin esasına uygulanan hukuka tabidir.
Tenkis Davası Zamanaşımı :
Tenkis davası mirasçılar mahfuz hisselerine tecavüz edildiğini öğrendikleri günden itibaren bir yıl geçmesiyle zamanaşımına uğrar.
Davanın tam ıslahı halinde zamanaşımı süresinin başlangıcı dava tarihidir. Örneğin tapu iptali ve tescili istemiyle açılan dava tamamen ıslah edilerek tenkis davasına dönüştürülmüşse ıslah olunan dava ilk dava gününde açılmış olur ve zamanaşımı süresi de kesilmiş olur.
Tenkis davası açma hakkı her halde beş yıl geçmekle zamanaşımına uğrar. Bu süre vasiyetnamelerde, vasiyetnamenin açılma tarihinden itibaren başlar. Vasiyetname dışında kalan diğer tasarruflarda mirasın açılması tarihinin üzerinden beş yıl geçmekle zamanaşımına uğrar.
Mirasçılık Belgesinin İptali Davası Zamanaşımı :
Mirasçılık (veraset) belgesinin iptali davasında zamanaşımı söz konusu değildir. Diğer bir anlatımla mirasçılık belgesinin iptali her zaman istenebilir.
Mirasın Reddi Davasında Zamanaşımı
Mirasın hükmen reddinde her zaman dava açılabilir.
Mirasta Denkleştirme Davasında Zamanaşımı
4721 sayılı Türk Medeni kanunu ve borçlar Kanununun genel nitelikli hükümleri uygun düştüğü ölçüde tüm özel hukuk ilişkilerine uygulanır.
Mirasta denkleştirme davaları 10 yıllık zamanaşımı süresine tabidir.
Ölüme Bağlı Tasarruflarda Hak Düşürücü Süre (TMK 559)
743 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun 501. hükmünde ölüme bağlı tasarrufun iptali davaları için belirlenen süreler zamanaşımı süresi olarak öngörülmüştür.
Ancak, burada düzenlenen davanın yenilik doğurucu bir hakkın kullanılması niteliği taşıdığı, bu davanın bir eda davası olmadığı gözönünde tutularak 743 sayılı Kanunun bu maddesi 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu yapılırken hak düşürücü süre olarak düzenlenmiştir.
Mirasbırakanın 1.1.2002 tarihinden önce ölmüş olması halinde bu süre zamanaşımı süresi, bu tarihten sonra ölmüş olması halinde ise hak düşürücü süre olarak uygulanır.
4721 sayılı Türk Medeni Kanununun 559. maddesine göre iptal davası açma hakkı davacının ölüme bağlı tasarrufu, iptal sebebini, kendisinin hak sahibi olduğunu öğrendiği tarihten itibaren başlayarak bir yıl geçmekle düşer.
Vasiyetname usulünce açılıp ilgililere tebliği edilmeden, bu bir yıllık hak düşürücü süre işlemeye başlamaz.
İptal davası açma hakkı, her halde vasiyetnamelerde açılma tarihinin üzerinden, iyiniyetli davalılara karşı on yıl, iyiniyetli olmayan davalılara karşı yirmi yıl geçmekle düşer. Diğer tasarruflarda iptal davası açma hakkı, mirasın geçmesi tarihinin üzerinden iyiniyetli davalılara karşı on yıl, iyiniyetli olmayan davalılara karşı yirmi yıl geçmekle düşer.
