Nafakanın Azaltılması

TMK.’nun 175.maddesinde; “Boşanma yüzünden yoksulluğa düşecek taraf kusuru daha ağır olmamak koşuluyla geçimi için diğer taraftan mali gücü oranında süresiz olarak nafaka isteyebilir” hükmü getirilmiştir.

TMK.nun 176/….maddesine göre; tarafların mali durumlarının değişmesi veya hakkaniyetin gerektirdiği hallerde iradın arttırılması veya azaltılmasına karar verilebilir.

Yukarıda sözü edilen yasal düzenlemeye göre iradın arttırılması veya azaltılması için ya tarafların mali durumlarının değişmesi veya hakkaniyetin bunu zorunlu kılması gerekmektedir. Bu doğrultuda yerleşen dairemiz uygulamasına göre; nafaka alacaklısı davacının ihtiyaçları ile nafaka yükümlüsü davalının gelir durumunda, nafakanın takdir edildiği tarihe göre olağanüstü bir değişiklik olmadığı takdirde; yoksulluk nafakası

TÜİK’in yayınladığı ÜFE oranında artırılmalı ve böylece taraflar arasında önceki nafaka takdirinde sağlanan denge korunmalıdır.

Somut olayda; taraflar … …. Asliye … Mahkemesi’nin ….06.1999 tarihinde kesinleşen 1999/44-254 E.K. sayılı ilamı ile anlaşmalı olarak boşanmışlar ve davacı kadın lehine … TL yoksulluk nafakasına hükmedilmiştir. Eldeki dava ise 08.09.2015 tarihinde açılmıştır.

Tarafların ekonomik ve sosyal durumlarında boşanma davasından sonra olağanüstü bir değişiklik olduğu ileri sürülmemiştir,

Hal böyle iken, mahkemece; tarafların gerçekleşen sosyal ve ekonomik durumları,yoksulluk nafakasının niteliği ve takdir edildiği tarih gözetilerek, nafakanın TÜİK’in yayınladığı ÜFE oranında artırılması suretiyle dengenin yeniden sağlanması gerekirken, yanılgılı değerlendirme ile yazılı şekilde … oranda nafaka artırımına karar verilmesi doğru görülmemiş, bu husus hükmün bozulmasını gerektirmiştir.

YARGITAY 3. HUKUK DAİRESİ E. 2016/19335 K. 2017/7033 T. 16.5.2017


Somut olayda; tarafların … ….Asliye … (Aile) Mahkemesi’nin 2008/198 esas, 2009/216 karar sayılı ve ……..2010 tarihinde kesinleşen ilamı ile boşandıkları ve bu karar ile müşterek çocuklar … ve … için aylık 75’er TL iştirak nafakasına hükmedildiği, dosyada mevcut bilgi ve belgeler ile sosyal ekonomik durum araştırmasına göre, davacı annenin çalışmadığı, davalı babanın memur olduğu ve aylık ….000 TL maaş aldığı, tarafların reşit müşterek çocukları …’ün davalı baba yanında kaldığı, müşterek çocuk …’in 2003, …’nin ise 2007 doğumlu oldukları anlaşılmaktadır.

Buna göre, tarafların gerçekleşen sosyal ve ekonomik durumları, nafakanın niteliği, müşterek çocukların yaşları, eğitim durumları, ihtiyaçları, ekonomik göstergelerdeki değişim ile nafaka yükümlüsünün (davalı babanın) gelir durumu nazara alındığında; hükmedilen iştirak nafakası miktarları biraz fazla olup, TMK….. maddesinde vurgulanan hakkaniyet ilkesine uygun bulunmamıştır.

YARGITAY 3. HUKUK DAİRESİ E. 2016/17252 K. 2017/6721 T. 8.5.2017


TMK.’nın 182. maddesinde; velayetin kullanılması kendisine verilmeyen eşin, çocuğun bakım ve eğitim giderlerine gücü oranında katılmak zorunda olduğu hükme bağlanmıştır.Velayet kendisine tevdi edilmeyen taraf ekonomik imkanları ölçüsünde müşterek çocuğunun giderlerine katılmakla yükümlüdür. Diğer taraftan iştirak nafakası belirlenirken ana ve babanın ekonomik durumları gözönünde tutulmakla birlikte velayet hakkı kendisine tevdi olunmuş tarafın bu görev sebebiyle emeğinin ve yüklendiği sorumlulukların karşılığı olağan harcamaların da dikkate alınması zorunludur. Ne var ki, nafaka miktarının belirlenmesine esas alınması gereken giderlerinin makul sınırlar içinde kalmasına özen gösterilmesi ve velayet kendisine bırakılmayan tarafın ağır yükümlülüklere maruz bırakılmaması da gerekmektedir.

Somut olayda; davacının … -TL emekli maaşı aldığı, 150.-TL kira ödediği, kendisine ait panelvan ile pazarcılık yaparak parça kumaş sattığı ve bu işten aylık ortalama 500,00-600,00 TL gelirinin olduğu ve yine adına kayıtlı bir motorsikleti olduğu anlaşılmaktadır. Davacının boşanma davası sırasındaki ekonomik durumu ile ilgili bilgi ve belge dosyada bulunmamaktadır. Buna rağmen, gerekçede ” boşanmadan sonra davacının ekonomik durumunun olumsuz yönde değiştiği” değerlendirmesi doğru değildir. Bu durumda davacı hakkındaki sosyo ekonomik durum araştırması yetersiz olup tam olarak tespitiyle ( TMK 4.maddesi ) hakkaniyet ilkesi de gözetilerek sonucu dairesinde hüküm kurulması gerekirken eksik incelemeye dayalı karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olup bozmayı gerektirir.

YARGITAY 3. HUKUK DAİRESİ E. 2016/16915 K. 2017/6697 T. 8.5.2017


Somut olayda; dosyadaki bilgi ve belgelerden tarafların 2007 yılında boşandıkları, boşanma neticesinde müşterek çocuk 2003 doğumlu Aydora’nın velayetinin davalı anneye verildiği ve lehine aylık 750 iştirak nafakasına hükmedildiği, taraflara dair yapılan sosyal ve ekonomik durum araştırma sonuçlarına göre ise, davacının ilaç mümessili olup,aylık 2500 TL geliri olduğu, aylık 600 TL kira ödediği, davalının ise memur olup ,aylık 2300 gelirinin olduğu,300 TL kira ödediği anlaşılmaktadır.

O halde mahkemece,tarafların gerçekleşen sosyal ve ekonomik durumları, nafakanın niteliği, müşterek çocukların yaşı, eğitim durumu, ihtiyacı, nafakanın hükmedildiği tarih ile eldeki davanın açıldığı tarih arasında geçen süre ve nafaka yükümlüsünün (davacı babanın) gelir durumu nazara alındığında, TMK.nun 4. maddesinde vurgulanan hakkaniyet ilkesine göre müşterek çocuk adına hükmedilen iştirak nafakasının indirilmesi talebinin reddine karar verilmesi gerekirken, yazılı şekilde hüküm kurulması hatalı görülmüş, bu husus bozmayı gerektirmiştir.

YARGITAY 3. HUKUK DAİRESİ E. 2016/15017 K. 2017/3927 T. 27.3.2017


Somut olayda; davalının, müşterek çocuğun annesinden 2005 yılında boşandığı, çocuğun velayetinin anneye verildiği, annenin 2006 yılında yeniden evlenmesi, üvey babasının İsmet Emini istememesi, zaman zaman da fiziksel şiddet uygulamasından rahatsız olan annenin bakım gücü de olmaması sebebiyle 21.09.2011 tarihinde Isparta Çocuk yuvasına kabulünün yapıldığı; davalı babanın emekli olduğu, 1.000.-TL maaş aldığı ve İsmet dışında iki çocuğunun daha olduğu anlaşılmaktadır.

Davalının diğer çocuklara yardım nafakası ödemesi yapıp yapmadığı ve başkaca borcu olup olmadığı hususu dosya kapsamından anlaşılamamaktadır.

O halde, mahkemece yapılacak iş; davalının diğer iki çocuğuna yardım nafakası ödemesi yapıp yapmadığı ve başkaca ödemeleri varsa bu ödemelerin tespiti ile incelenmesi, davalı hakkında yeniden sosyal ve ekonomik durum araştırması yapılması; bundan sonra, iştirak nafakası hakkında, oluşacak sonuca göre bir karar vermek olmalıdır.

YARGITAY 3. HUKUK DAİRESİ E. 2016/15404 K. 2017/3357 T. 20.3.2017


Somut olayda;tarafların 2009 yılında boşandıkları,boşanma neticesinde müşterek çocuk 1999 doğumlu Ayşenil’in velayetinin davacı anneye verildiği ve müşterek çocuk lehine aylık 100 TL iştirak nafakasına hükmedildiği sabittir.Tarafların sosyal ve ekonomik durum araştırma sonuçlarına göre ise,davacının öğretmen olduğu,aylık 2.750 TL geliri

bulunduğu,aylık 750 TL kira ödemesi olduğu,üzerine kayıtlı bir aracı bulunduğu ve 14 yaşındaki kızı ile birlikte yaşadığı;davalının ise,…’da özel bir şirkette halı işinde çalıştığı,aylık 1.300-1.500 TL civarında geliri bulunduğu,şirkete ait lojmanda oturduğu ve kira ödemediği,yeniden evlendiği anlaşılmaktadır.

Eldeki somut davada,nafakanın hükmedildiği 2009 yılından itibaren aradan geçen yaklaşık 8 yılık süre,tarafların gerçekleşen sosyal ve ekonomik durumları,hükmedilen nafakanın niteliği,müşterek çocuğun yaşı,eğitim vb. masrafları da dikkate alındığında ,müşterek çocuk lehine hükmedilen iştirak nafakası miktarı az olup, TMK 4.maddesinde vurgulanan hakkaniyet ilkesine uygun bulunmamıştır.

Hal böyle olunca mahkemece,yukarıda ifade edilen yasa hükümleri ve açıklamalar dikkate alınmak suretiyle,nafakanın hükmedildiği tarih ile eldeki davanın açıldığı tarih arasında geçen yaklaşık 8 yıllık süre,bu sürede müşterek çocuğun yaşı,eğitim vb. ihtiyaçlarının artması ve aradan geçen sürede davalının gelir durumunda meydana gelen artış da gözetilerek, hakkaniyete uygun bir nafaka takdir edilmesi gerekirken,yazılı şekilde hüküm kurulması doğru görülmemiş, bozmayı gerektirmiştir.

YARGITAY 3. HUKUK DAİRESİ E. 2016/15251 K. 2017/2983 T. 13.3.2017


Taraflar hakkında yapılan sosyal ekonomik durum araştırmasından; müşterek çoçuğunu 7 . sınıf öğrencisi olduğu , davacının günübirlik temizlik işlerinde çalıştığı , aylık ortalama gelirinin 1000 TLcivarında olduğu , davalının asgari ücretli , satış temsilcisi olarak çalıştığı , yeniden evlendiği, yeni eşinin de satış temsilcisi olduğu , yeni evliliğinden bir çocuğunun daha olduğu , ayda 325 TL kira ödediği ; anlaşılmaktadır.

Tarafların gerçekleşen sosyo-ekonomik durumları, nafakanın niteliği ve müşterek çocuğun yaşı , eğitim durumu ve ihtiyaçları gözetildiğinde; TMK.4. maddesinde vurgulanan hakkaniyet ilkesine uygun olacak şekilde biraz daha yüksek miktar iştirak nafakasına hükmedilmesi gerekirken; yazılı gerekçe ile müşterek çocuk için az miktarda iştirak nafakasına hükmedilmesi doğru görülmemiş, bu husus bozmayı gerektirmiştir.

T.C. YARGITAY 3. HUKUK DAİRESİ E. 2016/12620 K. 2017/2897 T. 9.3.2017


Somut olayda; davacının Garanti Bankası’nda müşteri işlem sorumlusu olarak çalıştığı, aylık ortalama gelirinin 5.400TL civarında olduğu, kendisine ait evde oturduğu, davalının Doruk TV ve Radyo (CNN Türk) adlı işyerinde yapımcı olarak çalıştığı, aylık ortalama gelirinin dosya arasında bulunan SGK kayıtlarına göre 5.400TL civarında olduğu, müşterek çocuk Ata Kemal’in 01.02.2005 doğumlu olup, … Kolejinde 5.sınıfta olduğu ve okul ücretinin yıllık 13.752TL olduğu anlaşılmaktadır.

Somut olayda mahkemece; davalının sosyal ve ekonomik durumu ile çocuğun ihtiyaçları arasında orantısız şekilde düşük nafakaya hükmedilmiştir.

O halde mahkemece; çocuğun ihtiyaçları ile ana ve babanın hayat koşulları ve ödeme güçleri göz önünde bulundurularak dava tarihinden itibaren daha yüksek bir nafakaya hükmetmek gerekirken, davalının gelir-gideri ve çocuğun ihtiyaçları ile orantısız şekilde düşük nafakaya hükmedilmesi doğru görülmemiş, bozmayı gerektirmiştir.

YARGITAY 3. HUKUK DAİRESİ E. 2016/13721 K. 2017/2714 T. 8.3.2017


Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun 7.10.1998 tarih ve 1998/2-656-688 Sayılı kararında da kabul edildiği gibi yeme, giyinme, barınma, sağlık, ulaşım, kültür ( eğitim ) gibi bireyin maddi varlığını geliştirmek için zorunlu ve gerekli görülen harcamaları karşılayacak düzeyde geliri olmayanları yoksul kabul etmek gerekir. Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun yerleşik kararlarında “asgari ücret seviyesinde gelire sahip olunması,” yoksulluk nafakası bağlanmasını olanaksız kılan bir olgu kabul edilmemiştir. ( HGK. 7.10.1998 gün 1998/2-656 E.,1998/688 K. 26.12.2001 gün 2001/2-1158-1185 Sayılı ve 1.5.2002 gün 2002/2-397-339 Sayılı kararları ).

Somut olayda; davalı/davacı kadının boşanma davasının kesinleşmesinden sonra K… Şeker Sanayi ve Tic. A.Ş’de işçi olarak çalışmaya başladığı, aylık gelirinin 1.056TL olduğu, anlaşılmaktadır. Ancak davalı/karşı davacının aldığı 200TL nafaka ile geçinmesi günümüz ekonomik koşullarında mümkün değildir. Aldığı nafaka ile gelirinin toplamı ise, davalıyı yoksulluktan kurtaracak düzeyde değildir. Zira yoksulluk durumu, günün ekonomik koşulları ile tarafların sosyal ve ekonomik durumları ve yaşam tarzları değerlendirilerek takdir edilmelidir. Yoksulluk nafakası ahlaki ve sosyal düşüncelere dayanır.

Buna göre; mahkemece, dava tarihindeki şartlara göre davalının yoksulluğunun ortadan kalkmadığı, asgari ücret sınırındaki gelirinin varlığının yoksulluk nafakasının tamamen kaldırılmasına neden olmayıp indirmeye karar verilebileceği, ancak davalının aldığı nafakanın cüz’i bir miktar olduğu, bu nafaka ile gelirinin toplamının ise davalıyı yoksulluktan kurtaracak düzeyde olmadığı göz önünde bulundurularak yoksulluk nafakasının kaldırılması talebinin reddine karar verilmesi gerekirken, yanılgılı değerlendirme sonucu bu talebin kabulüne karar verilerek yoksulluk nafakasının kaldırılması doğru görülmemiş bozmayı gerektirmiştir.

YARGITAY 3. HUKUK DAİRESİ E. 2016/13722 K. 2017/2712 T. 8.3.2017