Nişan Bozmanın Hukuki Sonuçları
Nişan bozma, 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun 118 ile 123. maddeleri arasında düzenlenmiştir.
Nişanlanma, evlenmenin ön koşuludur ve teorik olarak her evlenme öncesinde nişanlanma gerçekleşmiş sayılır.
Erkek ve kadın, içlerinden birinin oturduğu yer evlendirme memurluğuna birlikte başvuru yaparlar. Bu evlenme başvurusu yazılı veya sözlü olarak yapılmaktadır. Teorik olarak bu evlenme başvurusu aynı zamanda evlenme kararının açıklanması yani nişanlılık anlamına gelmektedir.
Nişanlanma, hukuki bir kavram olarak bir erkekle bir kadının karşılıklı olarak evlenme vaadinde bulunmalarıdır.
Nişanlanma, rızaya dayanan bir sözleşmedir, bu nedenle geçerlik şekline bağlı değildir. Yani örneğin noterde, ya da şahitler huzurunda yahut yazılı bir metinle nişanlanma isteğinin belirtilmiş olması, bir nişan merasiminin yapılmış olması gerekmez. Çevreye nişanlı olarak tanıtmak, hediye vermek, ev hazırlamak, kadının gebe kalması nişanlanma olarak kabul edilebilir. Nişanın gizli tutulması ya da ne kadar süredir nişanlı kalındığı önemli değildir.
Nişanlanmanın taraflarca bizzat yapılmış olması gerekir, temsilciler aracılığıyla yapılamaz; ancak aracı/haberciler aracılığıyla yapılması mümkündür.
Nişanlanmanın yapılabilmesi için evlenme engellerinin de bulunmaması gerekir.
Nişanlıların birbirlerine cinsel, ekonomik, duygusal, fiziksel, görsel ve sosyal sadakat yükümlülüklerinin olduğu kabul edilmektedir.
Nişanlılık, evlenme, cinsiyet değiştirme, anlaşma, tek taraflı olarak nişandan dönme / nişan bozma, çifte nişanlanma durumlarında sona erer.
Nişan Bozma ve Nişan Bozmanın Sonuçları
Nişan Bozulması Nedeniyle Maddi Tazminat
Nişan, kişiye sıkı sıkıya bağlı bir haktır; tek taraflı irade açıklamasıyla bozulabilir. Nişan bozma hakkından önceden vazgeçilemez, nişan bozmadan dönülemez, nişan bozma için haklı sebep koşul değildir.
Nişanlılardan birinin haklı bir sebep olmaksızın nişan bozduğu veya nişan taraflardan birine yüklenebilen bir sebeple bozulduğu takdirde kusuru olan taraf diğerine dürüstlük kuralları çerçevesinde maddi tazminat ödemekle yükümlüdür. Bu maddi tazminat, evlenme amacıyla yapılan harcamalar ve katlanılan maddi fedakarlıklar karşılığında ödenir.
Maddi tazminat davası, nişanın bozulmasından itibaren bir yıl içinde açılmalıdır. Bu süre içinde açılmadığı takdirde dava zamanaşımına uğrar.
Nişan Bozulması Sebebiyle Manevi Tazminat
Türk Medeni Kanunu 121. maddeye göre nişanın bozulması yüzünden kişilik hakları zedelenen taraf kusurlu olan diğer taraftan manevi tazminat olarak uygun miktarda para isteyebilir. Örneğin nişanlıya görsel şiddet uygulanması, nişanlıya cinsel şiddet uygulanması, nişanlıya duygusal şiddet uygulanması, nişanlıya fiziksel şiddet uygulanması, nişanlıya ekonomik şiddet uygulanması halinde manevi tazminat istenebileceği kabul edilmektedir.
Nişan bozulması sebebiyle dava açma zamanaşımı nişanın bozulmasından itibaren bir yılın geçmesi zamanaşımına uğrar.
Nişan Bozulması Sebebiyle Hediyelerin Geri Verilmesi
Nişanlılık, evlenme dışındaki bir sebeple sona ererse nişanlıların birbirlerine veya ana ve babanın ya da onlar gibi davrananların diğer nişanlıya vermiş oldukları alışılmışın dışında hediyeler verenler tarafından geri istenebilir.
Nişan bozulması nedeniyle hediyelerin iadesinde kusur aranmaz.
Nişanlanmadan hemen önce, nişanlanacakları inancı ile verilen hediyeler de bu kapsamdadır.
Nişanın bozulması nedeniyle hediyelerin geri verilmesi davası, nişanın bozulmasından itibaren bir yıl içinde açılmazsa zamanaşımına uğrar.
