Uygulamada Yoksulluk, İştirak ve Yardım Nafakası

  • Yoksulluk nafakası nedir, hangi hallerde yoksulluk nafakasına hükmedilir? 

Talep halinde boşanma kararının kesinleşmesinden itibaren geçerli olmak üzere, düzenli, yeterli, sürekli bir geliri olmayan, boşanma yüzünden yoksulluğa düşecek olan eşe, kusuru daha ağır olmamak şartıyla diğer eş tarafından ödenmesine hükmedilen nafakaya yoksulluk nafakası denilmektedir.

Nafaka talep eden eşin ücretli, düzenli ve sürekli bir işte çalışması halinde kural olarak yoksulluk nafakasına hükmedilmez. Yoksulluk nafakasının tayininde çalışma unsurunun yanında nafaka talep edenin adına kayıtlı araç ve/veya taşınmazı bulunup bulunmadığı, banka kayıtları, miras yoluyla intikal eden/edecek malvarlığı bulunup bulunmadığı, yurtdışından geliri olup olmadığı, emekli aylığı alıp almadığı araştırılarak sonucuna göre karar verilmelidir. Hükmedilecek yoksulluk nafakası irat biçimde ödenir.

  • Dilekçemde yoksulluk nafakası talep etmedim, mahkeme yine de karar verir mi? 

Mahkemece yoksulluk nafakasına, tedbir nafakasında olduğu gibi resen hükmedilmez, mutlaka talep gereklidir. Talep edilen nafaka miktarı dilekçede açıkça belirtilmelidir.

  • Yoksulluk nafakasına hükmedildi ne zamana kadar ödeyeceğim? 

Yoksulluk nafakasına hükmedildiğinde irat olarak her ay ödenmesi gerekir. Ancak şu hallerde yoksulluk nafakası borcu sona erer;

  • Alacaklı tarafın yeniden evlenmesi ile borç kendiliğinden kalkar
  • Taraflardan birinin ölümü hâlinde nafaka borcu kendiliğinden kalkar
  • Alacaklı tarafın evlenme olmaksızın fiilen evliymiş gibi yaşaması halinde Mahkeme kararıyla kaldırılır
  • Yoksulluğun ortadan kalkması halinde Mahkeme kararıyla kaldırılır
  • Haysiyetsiz hayat sürmesi hâlinde mahkeme kararıyla kaldırılır.
  • TMK 176/4 gereğince tarafların mali durumlarının değişmesi veya hakkaniyetin gerektirdiği hallerde nafaka arttırılması veya azaltılması Mahkemeden istenebilir.
  • İştirak nafakası nedir, hangi hallerde hükmedilir? 

Boşanma kararının kesinleşmesinden sonra geçerli olmak üzere velayet kendisine verilmeyen eş aleyhine, ergin olmayan çocuk lehine hükmedilen nafakaya iştirak nafakası denilmektedir. İştirak nafakası, isminden de anlaşılacağı üzere, müşterek çocuğun/çocukların giderlerine iştirak etmekten ileri gelir. Mahkeme, iştirak nafakası için talep olmasa bile resen karar verebilir. Nafaka miktarının tayininde çocuğun ihtiyaçları, anne ve babanın hayat koşulları ve ödeme güçleri ile çocuğun gelirlerini göz önünde bulundurmalıdır. Müşterek çocukların birden fazla olması durumunda mahkeme, her çocuğun yaşını, konumunu ve ihtiyaçlarını ayrı ayrı değerlendirilerek her biri için ayrı ayrı hakkaniyetli bir nafakaya karar vermelidir. (TMK 330)

Mahkemece tarafların ekonomik ve sosyal durum araştırmaları yapılmalı, malvarlıkları ilgili kurumlardan sorulmalı, sonucuna göre nafaka ödenip ödenmeyeceğine ve miktarına karar verilmelidir. İştirak nafakası, çocuğun ergin olması ile kendiliğinden sona erer. Reşit çocuk için iştirak nafakasına hükmolunmaz.

  • İştirak nafakası ne zamn başlar, ne zaman sona erer? 

İştirak nafakasının başlangıcı boşanma kararının kesinleşme tarihidir. Bitiş tarihi ise çocuğun reşit olduğu tarihtir. Boşanma davası kesinleşinceye kadar ödenecek olan nafaka ise tedbir nafakasıdır. Boşanma kararı ile iştirak nafakasına karar verilmemiş ise daha sonra dava açılarak iştirak nafakası talep edilebilir.

  • Yardım nafakası nedir, hangi hallerde talep edilebilir? 

Yardım edilmediği takdirde yoksulluğa düşecek olan altsoy, üstsoy ve kardeşlere, talep halinde dava tarihinden itibaren geçerli olmak üzere ödenmesine karar verilen nafaka, yardım nafakası olarak isimlendirilmektedir. Bu davalar, davacının geçinmesi için gerekli ve karşı tarafın malî gücüne uygun bir yardım isteminden ibarettir. Kardeş aleyhine yardım nafakasına hükmedilmesi için ödeyecek olan kardeşin refah içinde bulunması gerekmektedir. Alt soy ve üst soy aleyhine hükmedilecek nafakada ise ödeyecek olanın refah içinde olması şartı bulunmamaktadır. Nafaka talep edenin iş bulma imkânı bulunmasına rağmen çalışmadığı tespit edilirse nafakaya hükmedilmeyecektir.

Yardım nafakası, mirasçılıktaki sıra göz önünde bulundurularak istenebilir. Buna göre yardım nafakası talebi ilk olarak altsoya karşı (çocuklara, torunlara) ,sonra sırasıyla üstsoya anneye, babaya, kardeşlere, büyük anne ve büyükbabalara karşı yöneltilir. Örneğin çocuğuna karşı yardım nafakası davası açabilme olanağı varken kardeşine karşı dava açan kişinin davası kabul edilmez.

Yardım nafakalarında görevli mahkeme aile mahkemeleri; yetkili mahkeme ise, davalının yerleşim yeri mahkemesidir.

Yorum bırakın