Yurtdışı SGK Borçlanması
yurtdışı borçlanma hesaplama, yurtdışı borçlanma şartları, yurtdışı borçlanma ve tahsis işlemleri daire başkanlığı, yurtdışı borçlanma dilekçesi, yurtdışı borçlanma talep dilekçesi, yurtdışı borçlanma 2014
Hürriyet okurlarından Murat bey, sıkça sorulan ancak bugüne kadar yazma imkanı bulamadığım bir konu olan yurtdışında geçen süreler için SGK borçlanmasını sormuş. Bu hafta, yerimiz elverdiğince, Murat bey’in sorusuyla birlikte diğer maillere de cevap vermeye çalıştık.
Merhaba Yasin bey, Almanya’da yaklaşık 22 yıl kaldıktan sonra geçen yıl Ankara’ya yerleştim. Daha önce arkadaşlarımdan duymuştum ama konuyu doğru dürüst bilmiyorum. Eşim aslında Alman vatandaşıydı, sonradan Türk oldu. Benim ve eşimin yurtdışı borçlanma hakkım var mı? Eşim, henüz Almanya’da yaşıyor, Türkiye’ye gelmedi. Hangi koşullarda, ne yapmamız lazım? Murat S.
Murat bey, öncelikle memlekete hoş geldiniz. Türk vatandaşlarının 18 yaşını bitirdikten sonra yurtdışında sigortalı olarak geçirdikleri sürelerle ilgili olarak yurtdışı borçlanma yapılabiliyor.
Yurtdışında Geçen Hangi Süreler Borçlanılabiliyor?
Yurtdışında sigortalı çalıştığınız dönem için Türkiye’de yurtdışı borçlanma yapabilirsiniz. Bu borçlanmayı yaparken çalıştığınız dönemin haricinde çalıştığınız süre içinde veya sonunda işsiz kalmışsanız, işsiz kaldığınız her dönem için en fazla 1 yıl için yurtdışı borçlanma da yapabilirsiniz. Yani çalışılmayan süre de borçlanılabiliyor, ancak çalışılmayan sürenin borçlanılmasında 1 yıllık süre sınırı konulmuş.
Yurtdışında Çalışmamış Ev Kadınları Borçlanabiliyor mu?
Ev kadınları ise, sigortalı olarak çalışma zorunluluğu olmaksızın yurtdışı borçlanması yapabilirler. Kadınlar için ayrıca, evli olma zorunluluğu da yok, yani medeni durumlarına bakılmıyor. Borçlanma talebinde bulunanların yurtdışında ev kadını olarak geçen sürelerinin diledikleri kadarı borçlandırılabiliyor.
Sonradan Türk vatandaşı olan eşiniz için şöyle bir ayrım var: Türk vatandaşlığının kazanılmasından önce veya Türk vatandaşlığının kaybedilmesinden sonra geçen sigortalılık, işsizlik ve ev kadını olarak geçen süreler borçlanma kapsamında değildir. Yani eşiniz, Türk vatandaşı olduğu dönem için yurtdışı borçlanma yapabilir. Bunun için yazılı başvuru tarihinde Türk vatandaşı olması gerekiyor, eşinizin çifte vatandaş olması da durumu değiştirmiyor, çifte vatandaşlar da yurtdışı borçlanma için başvurabilir.
Borçlanmak için ayrıca yurda dönüş şartı aranmadığından yurtdışında iken borçlanma başvurusunda bulunanlar da, borçlanma hakkından yararlanabilirler.
Yurtdışında Geçen Sürenin Tamamı mı Borçlanılmalı?
Yurtdışında geçen sürelerden tamamının borçlanılmasında bir zorunluluk yok, başvuru sahipleri, bu sürelerin tamamını borçlanma isteğinde bulunabilecekleri gibi, bir kısmını ya da
aylık bağlamaya yetecek bölümünü borçlanma talebinde de bulunabiliyorlar. Ayrıca borçlanma başvuru tarihinden sonra yurtdışında geçen süreleri bulunanların, bu süreleri borçlanma hakkı var. Borçlanılan miktar 3 ay içinde ödenmeli.
İki Ayrı Maaş mı alacaksınız?
Ülkemizin imzaladığı ikili sosyal güvenlik sözleşmelerine göre; akit taraf ülke mevzuatına göre geçen sigorta primi ödenmiş süreler birbirinin devamı sayılıyor. Aylığa (yaşlılık, malullük ve ölüm) hak kazanılıp hak kazanılmadığının tespitinde her iki ülkede geçen çalışmalar aynı zamana rastlamamak şartıyla birleştiriliyor. Çalışmaların birleştirilmesi suretiyle aylığa hak kazanıldığında aylık, her iki ülkede geçen çalışmalar birlikte dikkate alınarak hesaplanıyor ülkeler bu şekilde hesaplanan aylığın kendi ülkesinde geçen çalışma gün sayısına tekabül eden kısmını aylık (kısmi aylık) olarak ödüyor. Yani çifte maaş yok.
Yurtdışı Borçlanması Konusunda Örnek Yargı Kararları
“Somut olayda, doğumla Türk vatandaşı olan davacının 05.05.1999 tarihinde izinle Türk vatandaşlığını kaybettiği anlaşılmaktadır. Mahkemece 09.06.1973 doğumlu davacının 18 yaşını ikmal etmesinden sonra 09.06.1991-05.05.1999 tarihleri arasında yurt dışında Türk vatandaşı olarak geçen süreyi borçlanma hakkı bulunduğunun tespitine karar verilmesi gerekirken Türk vatandaşı olmadığı dönemi de kapsar biçimde borçlanma hakkı bulunduğunun tespitine karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.” YARGITAY 21. HUKUK DAİRESİ E. 2014/7504 K. 2014/10018 T. 8.5.2014
“Öte yandan davacının ülkemizde 5510 sayılı Kanun’un 4/1- ( a ) bendi kapsamında 01.08.1985-27.09.1985 tarihleri arasında 56 gün sigortalı çalışması bulunmaktadır ve ülkemizdeki çalışması nedeniyle sigortalılık başlangıcı 01.08.1985 tarihidir. Mahkemece, yukarıda yer alan maddi ve hukuki olgular gözetilerek davacının ülkemizdeki sigortalılığından kaynaklanan sigortalılık başlangıç tarihinin yurt dışında sigortaya giriş tarihinden önce olması nedeniyle 6100 sayılı HMK’nın 114/1- ( h ) bendine göre hukuki yarar yokluğundan davanın usulden reddine karar verilmesi gerekirken yerinde olmayan gerekçe ile yazılı biçimde davanın kabulüne karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.” YARGITAY 21. HUKUK DAİRESİ E. 2014/6150 K. 2014/6646 T. 3.4.2014
“Yurtdışında çalışan Türk vatandaşlarının yurtdışında geçen hizmetlerinin borçlandırılarak ülkemiz sosyal güvenlik mevzuatına malullük, yaşlılık ve ölüm ( uzun vadeli sigorta kolları ) hallerinde Türkiye’de geçmiş hizmet gibi değerlendirilmesini sağlamak amacıyla yürürlüğe giren 30.05.1978 tarih ve 2147 sayılı Kanun ile 08.05.1985 tarih ve 3201 sayılı Kanun’ların kendilerinden önce yürürlüğe giren uluslararası sözleşmeler ile yabancı bir ülkede çalışan Türk vatandaşlarına tanınan sosyal güvenlik haklarını koşula bağlaması, ortadan kaldırması veya sınırlaması da Anayasa’nın 90.maddesinin açık hükmü karşısında mümkün değildir.
Somut olayda, 12.08.1964 doğumlu davacının 18 yaşını ikmal ettikten sonra yurt dışında fiili çalışmasının bulunduğu “12.08.1982” tarihinin ülkemizde sigortalılık başlangıç tarihi olarak tespitine karar verilmesi gerekirken 3201 sayılı Yasa kapsamında prim ödemesi bulunmadığı gerekçesiyle istemin reddine karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.” YARGITAY 21. HUKUK DAİRESİ E. 2014/4107 K. 2014/6640 T. 3.4.2014
