12 Soruda Yargılamanın Yenilenmesi
Herkes hukukçu değil, bu nedenle yargılamanın yenilenmesini basitçe anlatayım: Bir mahkeme dosya hakkında karar veriyor. Bu kararı ister Yargıtay’da onanarak isterse temyiz edilmeden kesinleşiyor. Daha sonra bazı yeni deliller ortaya çıkıyor. Bu deliller, mahkemece verilen kararın hatalı olduğunu gösteriyor. İşte bu kararın yeniden incelenmesi talebine “yargılamanın yenilenmesi” adı veriliyor.
1. Sadece Sanığın Lehine mi talep Edilir?
Hayır, ortaya çıkan deliller sanığın lehine olabileceği gibi aleyhine de olabilir. Yani beraat eden sanık, yeni deliller incelendikten sonra ceza alabilir.
2. Kesinleşmemiş Dosyalarda Talep Edilebilir mi?
Hayır, kesinleşmemiş dosyalarda bu yola gidilmez, çünkü bu dosyalarda temyiz incelemesi yapılır.
3. Başka “Olağanüstü Yol” Var mı?
Yargılamanın yenilenmesinden başka, “olağanüstü itiraz” ve “kanun yararına bozma” da vardır.
4. Başvuru Nereye Yapılır?
Yargılamanın yenilenmesi başvurusu hükmü veren mahkemeye yapılır. Mahkeme, oluştuğu iddia edilen yenileme nedenlerinin var olup olmadığını ve delillerin doğruluğunu tartışamadığı gibi ayrıca başvuruda belirlenenler dışında bir yenileme ne deninin bulunup bulunmadığını da araştıramaz. Mahkeme talebi reddederse bu karara itiraz edilebilir.
5. Kimler Talep edebilir?
Yargılamanın yenilenmesi yoluna mahkeme kendiliğinden, yani talep olmadan gidemez. Mağdur, Malen sorumlu olanlar ve malına el konulan üçüncü kişiler, hükümlü, Hükümlünün yasal temsilcisi ve eşi; hükümlü ölmüşse, eşi, üst soyu, altsoyu ve kardeşleri, şayet bu kişiler mevcut değilse Adalet Bakanı yargılamanın yenilenmesi talebinde bulunabilir. Cumhuriyet savcısı hükümlünün hem lehine hem de aleyhine yargılamanın yenilenmesini talep edebilir. Müdafi (sanığın avukatı) de hükümlünün lehine yargılamanın yenilenmesini isteyebilir.
6. Süresi Var mıdır?
Yargılamanın yenilenmesi başvurusunun kural olarak herhangi bir süre sınırı yoktur.
7. Dosyayı Aynı Mahkeme mi İnceler?
Bir hakimin kendi kararı karşısında objektif kalması zor olduğundan yargılamanın yenilenmesi davasına önceki yargılamada görev yapan hakim bakamaz. (CMK 23/3) Hatta yargılamanın yenilenmesi davasına konu kararı veren hakim ile, yenileme talebinin reddi ya da kabulü kararı veren hakim de aynı olmamalıdır.
8. Kaç Kere Başvurulabilir?
Yargılamanın yenilenmesi istemi reddedilirse, yeni bir sebeple tekrar yargılamanın yenilenmesi isteminde bulunmak mümkündür.
9. Talep Kabul Edilirse Cezanın İnfazı Durur mu?
Yargılamanın yenilenmesi davasının açılması, hatalı olduğu iddia edilen hükmün infazını ertelemez. Ancak mahkemenin infazın geri bırakılmasına ya da dur durulmasına karar vermesi mümkündür.
10. Hangi Nedenlerle Talep Edilebilir?
sahte belge kullanılmış olması, yalancı tanıklık ya da gerçeğe aykırı bilirkişilik yapılmış olması, hakimin görevini ifa ederken suç işlemesi, dayanak hükmün ortadan kalkması, yeni olay veya yeni delilin bulunması, AİHM’nin konuya ilişkin karar vermesi, beraat eden sanığın suçu itiraf etmesi durumlarında yargılamanın yenilenmesine karar verilebilir.
11. Dava En Baştan Yeniden mi Görülür?
Hayır, sadece hükme ilişkin deliller yeniden değerlendirilir, duruşma yapılmadan dosya üzerinden de karar verilebilir.
12. Beraat edenlerin Hakları Nelerdir?
Yargılamanın yenilenmesi sonucunda örneğin haksız yere cezaevinde yatmış bulunduğu anlaşılan kişiler, tazminat talep edebilir.
