Ekonominin bir belirsizlik içinde olduğu dönemlerde vadeli alacağı olanlar hemen avukatlarına telefon etmeye başlar. İcra takiplerinin artması ile bir kısır döngü içine girilir: alacaklılar borçluların tüm mallarını olabildiğince çabuk haczettirmeye çalışır, mallarına haciz konulan borçlular çalışamaz ve gelir üretemez hale gelir, kendileri de başka yere borçlu olan alacaklılar, alacaklarını –en iyi ihtimalle- yeterince hızlı tahsil edemez ve onlar da borçlu duruma düşmekten kurtulamazlar.
Alacaklar Tek Elde Toplanıyor
Bu fasit daireyi kırmanın birinci yolu kişileri kişilere borçlu etmemek olarak bulunmuş gibi. 1985 yılına kadar “karşılıksız çek” dolandırıcılık suçu sayılıyordu. 2003 ve 2009 yıllarında yapılan değişikliklerle çek bedelini ödememenin cezası önce para cezasına çevrildi, ama mahkemece verilen bu para cezasını alacaklılar değil “devlet” alıyordu. Daha sonra 31.1.2012 tarihinde yapılan değişiklikle bu da kaldırılarak ceza basit bir “çek hesabı açma yasağı”na dönüştürüldü.
Yapılan değişiklik çekin piyasada güvenle dolaşımına son verdi, esnaf kredi kartsız iş yapmamaya başladı. Vatandaş esnafa değil bankalara borçlandı, esnaf vatandaştan değil bankadan alacaklı oldu.
İcra Yasası da Değiştirildi
Toplumun tamamını yakından ilgilendiren 1932 tarihli İcra Yasası’nda son değişiklik 3. Yargı paketi olan 6352 sayılı Kanun’la 2012 Temmuz ayında yapıldı. Aşağıda bir bölümünü aktardığım değişiklikle icra (haciz) işlemleri çok zorlaştırıldı, alacaklılar tahsilat yapamaz hale geldi.
Ev Eşyası Haczedilemez
Değişiklikten önce de mutfak eşyası ve yatak gibi lüzumlu ev eşyaları haczedilemiyordu. Yapılan değişiklikle borçlu ve aynı çatı altında yaşayan aile bireyleri için lüzumlu eşya; aynı amaçla kullanılan eşyanın birden fazla olması durumunda bunlardan biri haczedilemiyor. Yani evinizde iki TV varsa biri haczedilebiliyor, sadece bir tane TV varsa bu TV haczedilemiyor. Borçlunun bunlar dışında kalan para, kıymetli evrak, altın, gümüş, değerli taş, antika veya süs eşyası gibi kıymetli eşyasına haciz uygulanabiliyor.
Öğrenci Bursları Haczedilemez
Çok fazla bilinmeyen bir konu da artık öğrenci burslarının haczine karar verilemeyeceği. Bu maddenin bilinmesi genellikle telefon şirketlerine borcu olan öğrenci kardeşlerimiz için çok önemli.
Borçlunun Evi de Haczedilemez
Söylediğimde sanırım insanları en fazla şaşırtan madde bu. Halbuki İcra Yasası’nın 1932’den beri yürürlükte olan maddelerinden birisi olmasına karşın bilinmiyor. Bir tane eviniz varsa ve bu eviniz durumunuza, konumunuza uygunsa buna da haciz konamaz. Böyle bir durumda hemen hacze itiraz edebilirsiniz. Bunun tabii ki bir istisnası var: Tabii ki bankanın evinize koyduğu ipotekler…
Alacaklılar Mağdur Oluyor
Bugün için icra dairelerindeki dosyaların çok büyük kısmı bankalara, telefon ve elektrik-gaz-su şirketlerine ait. Bu şirketler tahsil edemedikleri alacaklarını yıl sonunda ödeyecekleri vergiden düşüyorlar. Ancak “alacaklı” denildiği zaman akla sadece mal satan esnaf gelmemeli. Bunun dışında bir kişinin diğerine verdiği borçlar, nafaka, maddi-manevi tazminat alacakları, kira – aidat vb. alacaklar da düşünülmeli. Çek Kanunu’nda, İcra Yasası’nda yapılan değişiklikler büyük şirketleri değilse de vatandaşı mağdur ediyor, kötü niyetli borçluları koruyor, bu nedenle ev kiraya verirken, herhangi bir kişiyle ticaret yaparken alacağı tahsil edememe ihtimalini de düşünerek hareket etmek gerekiyor.
* Hürriyet Ankara 20.6.2013 tarihli yazımdan
Sayın avukat abim.eşimin bie bankaya borcu var fakat biz bu borcu gününde ödedik.dosya kapatma parası veya masraf adı altında bizden tekrar para istiyorlar hatta hacizede gelmişler.anaparasını ödediğimiz borca nasıl haciz yapılabilir benim ne yapmam gerekiyor şimdiden sağolun Ae