Velayet Yetkisi Kendisinde Olmayan Anne/Baba’nın Çocuğu Kaçırması
Bilindiği gibi velayet küçüklerin ve istisnai olarak kısıtlıların korunması ve gözetilmesi için ortaya çıkmış bir müessesedir. Evlilik birliği içinde anne ve baba velayeti birlikte kullanırlar. Tabi bir takım istisnalar burada da mevcuttur. Ancak biz bu istisnalara değinmeyip velayet ilişkisi iki tarafın birinden alınıp diğerine verildiğinde velayet kendisinde olmayan taraf eğer çocuğu kaçırmaya çalışırsa veya alıkoyarsa ne olur onu inceleyeceğiz. Bunun aile hukuku açısından da yaptırımları olsa da ceza hukuku açısından bu konu incelendiğinde karşımıza TCK madde 234 çıkmaktadır.
Velayet kendisinde olamayan taraf çocuğu kaçırırsa cezalandırılır mı?
Bunun cevabı EVET olmaktadır. Bu suçun incelemesini yapmak gerekirse bir kere bu suçu işleyebilmek için özel bir fail gereklidir. Bu da ‘velayet yetkisi kendinden alınmış ana ya da baba’ olarak karşımıza çıkmaktadır. Yani bu suçu işleyebilmek için hem çocuğun annesi/babası hem de velayet yetkisi kendisinden alınmış bir taraf olmak gereklidir. Yine bu suçun işlenmiş sayılabilmesi için 16 yaşını bitirmemiş bir çocuğun kaçırılması gereklidir.
Gelelim bu suçtaki ayrım noktasına suçun temel şeklinin oluşması için yukarıda anlattığımız şartların dışında kanun cebir ve tehdit kullanıp kullanmamaya göre bu suçun cezasının artırılabileceğini söylemiştir.
Bu suçun faili ne kadar ceza alır?
Bu suçun faili eğer bu kaçırmayı cebir ve tehdit kullanmadan gerçekleştirmişse suçun temel halinden yani 3 aydan 1 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Ancak cebir veya tehdit kullanılmışsa ya da kaçırılan çocuk 12 yaşından küçükse verilecek ceza 1 katı oranında artırılarak verilir.
İcra ve İflas Kanunu Değerlendirmesi
Bu konuyu İcra ve İflas kanunu açısından değerlendirmek gereklidir. İcra ve iflas kanunu m.341’de çocuğun velayet hakkı sahibine teslim edilmemesi düzenlenmişken, icra ve iflas kanunu m.25/a açısından ise velayet hakkı çerçevesinde kurulan kişisel ilişkinin engellenmesi düzenlenmiştir. Oysa Tck m.234’te çocuk velayet hakkı kendisinde bulunan kişiden kaçırılmaktadır. Dolayısıyla somut olaylar değerlendirildiğinde hem icra ve iflas kanunu açısından hem de Türk ceza kanunu açısından suç sayılabilecek bir davranışta bulunmak mümkündür. Ancak İcra ve İflas kanunu açısından verilebilecek ceza tazyik hapsi olacaktır. Tazyik hapsinden de kısaca bahsetmek gerekirse, tazyik hapsi istenilen edimin yapılması veya yapılmamasını sağlamak için o edim yerine getirilene kadar sürecek bir hapis türüdür. Yani eğer çocuk tesliminden imtina eden taraf ceza davası sürerken çocuğu teslim ederse bu durumda tazyik hapsine karar verilemez. Çocuk kaçırma suçu ise çocuğun kaçırılmasıyla suç tamamlanacaktır. Sonradan çocuğu getirip teslim etmesiyle ceza ortadan kalkmayacaktır.
