İngiltere ve Türkiye’de Miras Hukuku*

Birleşik Krallık’ta vasiyet kuralları, 1926’da Medeni Kanunun Türkiye’de kabulünden bir yıl önce, 1925’ten beri aynıdır. Birleşik Krallık’ta, bağımlı eşler veya diğer akrabalar için adil hükümler sağlamak amacıyla, kurallar 1975 tarihli Miras Yasası, Aile ve Bağımlılar için Hükümler’in isteğe bağlı hükümleriyle desteklenmiştir.

Türk Medeni Kanunu’na (TTK) göre mirasçılar, mirasçının altsoyu, mirasçının ebeveynleri ve çocukları ve son olarak mirasçının büyükanne ve büyükbabaları ve çocukları olarak sayılır. Birleşik Krallık’taki veraset hukuku da, ölen kişinin sadece eşini değil aynı zamanda hemcins partnerini de içeren kademeli bir sisteme sahiptir.

Birleşik Krallık’taki miras yasaları, kurucu ülkeler arasında farklılık gösterir. İngiltere ve Galler’de zorunlu mirasçılık yoktur ve insanlar Birleşik Krallık’ta son bir vasiyette bulunarak mülklerini diledikleri kişiye bırakmakta özgürdürler. Modern hukuk sistemlerinde ölen kişi, malını dilediği kişi veya kuruluşa devretmekte serbesttir, ancak malvarlığının tasfiyesi ile ilgili herhangi bir zararı önlemek için bazı yasal sınırlar vardır.

Örnek vermek gerekirse, İskoçya’da Türkiye’de olduğu gibi, hayatta kalan bir eş ve çocuklar terekenin bir kısmında kanuni hak sahibidir. Ölen kişinin eşi ve çocukları varsa, her iki taraf da net taşınır malın üçte birini alabilir. Sadece eş veya çocukların bulunduğu durumlarda net taşınır varlıkların %50’sine hak kazanırlar.

Bu düzenlemeye saklı pay denir ve TTK’ya göre gizli paylı mirasçılar, mirasçının altsoyu, anası, babası ve sağ kalan eşidir. Altsoyun gizli pay oranı 1/2 iken, anne ve babanın saklı pay oranı yasal mirasın 1/4’üdür. Ayrıca sağ kalan eş, doğrusal hısımlık ile mirasçı olursa, kanuni miras payının tamamı saklı pay olacaktır.

Mirasçının malvarlığını dilediği gibi devretme özgürlüğüne sahip olduğu belirtildi. Bununla birlikte, durum her zaman böyle değildir. Mirasın saklı payına engel olmamak kaydıyla mirasçı, mirasçılara verilecek varlıkların oranını belirleyebilir. Korunan payın ihlal edildiği anda saklı paya sahip mirasçılar mahkemeden indirim talebinde bulunabilirler.

Modern hukuk sistemlerinde vasiyetname teşvik edilmektedir, ancak bir kişi vasiyet etmeden ölürse, adil bir bölünmeyi sağlamak için düzenlemeler mirasçının mallarını koruyacaktır.

Vasiyetsiz ölüm durumunda, Birleşik Krallık yasaları mirası birinci derece aile üyeleri arasında dağıtır: eş, çocuklar, torunlar ve torunların torunları.

Karı koca ya da hemcins ortağı kalanın yarısında mutlak bir faiz alır.

Diğer yarısı daha sonra hayatta kalan çocuklar arasında eşit olarak bölünür.

Bir oğul veya kız zaten öldüyse, çocukları onların yerine mirasçı olur.

Bu şartlar altında İngiltere’nin miras sisteminin TTK’ya benzediğini söylemek doğru olur. Her iki hukuk sisteminde de hayatta kalan eşler, çocuklar, ebeveynler veya büyükanne ve büyükbaba yoksa miras hükümete geçer.

Son olarak, her iki hukuk sisteminde de veraset vergisi vardır. Veraset vergisi, ölen birinin mirası üzerinden alınan bir vergidir. Birleşik Krallık’ta, mülkünüzün değeri 325.000 £ eşiğinin altındaysa veya 325.000 £ eşiğinin üzerindeki her şeyi eşinize, hemcins partnerinize, bir hayır kurumuna bırakırsanız normalde ödenecek bir veraset vergisi yoktur.