İstinaf Nedir? İstinaf Yoluna Nasıl Başvurulur?

İstinaf, ilk derece mahkemelerinin verdiği nihai kararlara karşı başvurulacak kanun yoludur. Hukuk Muhakemeleri Kanunu ve Ceza Muhakemesi Kanunu ile yargı sistemimize girmiştir.

İstinaf, kelime anlamı ile “yeniden başlamak” anlamına gelir.

İstinaf, temyiz yolunun benzeri bir kanun yoludur. Ancak temyizden farklı olarak istinaf yolunda, son kararın hukuki veya maddi sebeplerle ortadan kaldırılması ve yeni bir karar verilmesi söz konusu olmaktadır. Bu sebeple istinaf yargılaması sonucunda verilen karar bozma ya da onama şeklinde ifade edilmez.

Yani istinaf yargılaması, ilk derece mahkemesinin nihai kararının ortadan kaldıran, yeni bir yargılamanın gerçekleştirildiği bir kanun yolu olarak anlaşılmalıdır. Hak arama özgürlüğü çerçevesinde istinaf yargılaması, bir mahkemece verilen kararın usule ve hukuka uygun olup olmadığının bir diğer yargı mercii tarafından denetlenmesidir.

Ankara istinaf mahkemeleri, başta Ankara olmak üzere, Bartın, Bolu, Çankırı, Düzce, Eskişehir, Karabük, Karaman, Kastamonu, Kayseri, Kırıkkale, Kırşehir, Konya, Nevşehir, Niğde, Sivas, Yozgat ve Zonguldak illerinden gelen dosyalarla görevlidir.

İstinaf kanun yoluna, ancak ilk derece mahkemesi kararları aleyhine gidilebilecektir. Hakem kararları aleyhine açılan iptal kararları aleyhine temyiz yoluna gidilmesi öngörülmüştür. (6545 sayılı Kanun)

Kural olarak ilk derece mahkemelerinden verilmiş tüm nihai kararlara karşı istinaf kanun yoluna başvurulması mümkündür. Ancak nihai karar olmasına karşın değeri 1.500,00 TL’yi geçmeyen malvarlığı davalarına ilişkin kararlar kesin olup bu kararlar aleyhine istinaf yoluna başvurulamayacaktır.

Sulh hukuk mahkemeleri, asliye hukuk mahkemeleri ve asliye ticaret mahkemeleri gibi genel mahkemeler ile kadastro mahkemeleri, aile mahkemeleri, tüketici mahkemeleri, fikri ve sınai haklar mahkemesi, iş mahkemeleri, icra hukuk mahkemeleri gibi özel kanunlarla kurulmuş mahkemelerde verilmiş nihai kararlar aleyhine istinaf kanun yoluna başvurulabilir.

Mahkeme ya da hakimin, karar vermesinden sonra dosyadan el çektiği kararlar nihai karar; buna karşın dosyayı görmeye devam ettiği kararları ara karar olarak nitelenmektedir. Ara kararlar aleyhine istinaf kanun yoluna gidilemez.