Nafakam ödenmiyor, ne yapmalıyım?

Nafaka borçları niteliği itibariyle özel borçlardır. Bu sebeple nafaka borcunun yerine getirilmemesi durumunda nafaka alacaklısının şikâyeti ile 3 aya kadar tazyik hapsi cezası verilebilir. Buna göre nafakaya ilişkin kararların gereğini yerine getirmeyen borçlunun, alacaklının şikâyeti üzerine, üç aya kadar tazyik hapsine karar verilir. Hapsin tatbikine başlandıktan sonra kararın gereği yerine getirilirse, borçlu tahliye edilir(İİK.344)

Nafakanın ödenmemesi halinde verilecek olan tazyik hapis cezası, adli mahkûmiyet hükmü niteliği taşımamaktadır. Bu ceza CMK 2. maddesinde belirtilen “disiplin hapis cezası” kavramı içinde olup, seçenek yaptırımlara çevrilemeyen, ön ödeme uygulanamayan, tekerrüre esas olmayan, şartla salıverilme hükümleri uygulanamayan, ertelenemeyen ve adli sicil kayıtlarına geçirilmeyen hapis türüdür.

Nafaka borcunu yerine getirmeyen nafaka borçlusunun cezalandırılması için gereken koşullar şöyledir:

1- Nafaka hakkında verilmiş bir karar olmalı:

Yetkili mahkemeler tarafından verilmiş bir nafaka kararının olması ilk koşuldur. Bu karar “nafaka ilamı” ya da “nafakaya ilişkin ara karar” şeklinde olabilir. Bu sebeple tedbir nafakasının ödenmemesi halinde de hapis cezası talep edilebilecektir.

2- Aylık nafakanın tahsiline ilişkin başlatılan icra takibi kesinleşmiş olmalı:

İcra takibi kesinleşmeden yapılan şikâyetler reddedilmektedir. O yüzden tebligat yapılmalı ve takip kesinleşmelidir. Çünkü şikayete konu aylık nafakanın süre hesabında dikkate alınmaktadır.

3- İcra emrinin tebliğ tarihinden şikâyet tarihine kadar en az 1 ay süre işlemiş olmalı:

Mahkûmiyet hükmünün olabilmesi için; nafaka alacaklısının başlatmış olduğu icra takibinin nafaka borçlusuna tebliğinden itibaren en az bir süre geçmesi gerekmesi gerekmektedir. Bu sebeple 1 aylık süre geçmeden yapılan şikâyet reddedilir. Suçun oluşması için nafaka ilâmının kesinleştiği gün ile şikâyet tarihi arasında işlemiş ve ödenmemiş bir aylık cari nafaka borcunun bulunması gerekir.

4- Ödenmeyen aylık nafakaya ilişkin şikâyet en çok 3 ay içinde yapılmalıdır:

Bu süre hak düşürücü süredir. Şikâyet aylık nafaka üzerinden 3 ay geçtiği takdirde şikayet hakkı düşecek olup, bu hususu Mahkeme re’sen dikkate alır.

5- Birikmiş nafakalar için bu şikâyet yoluna başvurulamaz:

Aylık nafaka alacağı, kamu alacağı gibi, “öncelikli alacak” niteliğindedir. Yani nafaka alacaklısı önceden başkası tarafından haciz konulmuş mala haciz isterse, 1. sıradan iştirak eder. Fakat dikkat edilmesi gereken husus, bu durumun sadece “aylık nafaka alacağı” için söz konusu olmasıdır. Çünkü birikmiş nafaka “adi alacağa” dönüşür.