Yıl: 2014

12 Soruda Yargılamanın Yenilenmesi

Herkes hukukçu değil, bu nedenle yargılamanın yenilenmesini basitçe anlatayım: Bir mahkeme dosya hakkında karar veriyor. Bu kararı ister Yargıtay’da onanarak isterse temyiz edilmeden kesinleşiyor. Daha sonra bazı yeni deliller ortaya çıkıyor. Bu deliller, mahkemece verilen kararın hatalı olduğunu gösteriyor. İşte bu kararın yeniden incelenmesi talebine “yargılamanın yenilenmesi” adı veriliyor.

1. Sadece Sanığın Lehine mi talep Edilir?

Hayır, ortaya çıkan deliller sanığın lehine olabileceği gibi aleyhine de olabilir. Yani beraat eden sanık, yeni deliller incelendikten sonra ceza alabilir.

2. Kesinleşmemiş Dosyalarda Talep Edilebilir mi?

Hayır, kesinleşmemiş dosyalarda bu yola gidilmez, çünkü bu dosyalarda temyiz incelemesi yapılır.

3. Başka “Olağanüstü Yol” Var mı?

Yargılamanın yenilenmesinden başka, “olağanüstü itiraz” ve “kanun yararına bozma” da vardır.

4. Başvuru Nereye Yapılır?

Yargılamanın yenilenmesi başvurusu hükmü veren mahkemeye yapılır. Mahkeme, oluştuğu iddia edilen yenileme nedenlerinin var olup olmadığını ve delillerin doğruluğunu tartışamadığı gibi ayrıca başvuruda belirlenenler dışında bir yenileme ne deninin bulunup bulunmadığını da araştıramaz. Mahkeme talebi reddederse bu karara itiraz edilebilir.

5. Kimler Talep edebilir?

Yargılamanın yenilenmesi yoluna mahkeme kendiliğinden, yani talep olmadan gidemez. Mağdur, Malen sorumlu olanlar ve malına el konulan üçüncü kişiler, hükümlü, Hükümlünün yasal temsilcisi ve eşi; hükümlü ölmüşse, eşi, üst soyu, altsoyu ve kardeşleri, şayet bu kişiler mevcut değilse Adalet Bakanı yargılamanın yenilenmesi talebinde bulunabilir. Cumhuriyet savcısı hükümlünün hem lehine hem de aleyhine yargılamanın yenilenmesini talep edebilir. Müdafi (sanığın avukatı) de hükümlünün lehine yargılamanın yenilenmesini isteyebilir.

6. Süresi Var mıdır?

Yargılamanın yenilenmesi başvurusunun kural olarak herhangi bir süre sınırı yoktur.

7. Dosyayı Aynı Mahkeme mi İnceler?

Bir hakimin kendi kararı karşısında objektif kalması zor olduğundan yargılamanın yenilenmesi davasına önceki yargılamada görev yapan hakim bakamaz. (CMK 23/3) Hatta yargılamanın yenilenmesi davasına konu kararı veren hakim ile, yenileme talebinin reddi ya da kabulü kararı veren hakim de aynı olmamalıdır.

8. Kaç Kere Başvurulabilir?

Yargılamanın yenilenmesi istemi reddedilirse, yeni bir sebeple tekrar yargılamanın yenilenmesi isteminde bulunmak mümkündür.

9. Talep Kabul Edilirse Cezanın İnfazı Durur mu?

Yargılamanın yenilenmesi davasının açılması, hatalı olduğu iddia edilen hükmün infazını ertelemez. Ancak mahkemenin infazın geri bırakılmasına ya da dur durulmasına karar vermesi mümkündür.

10. Hangi Nedenlerle Talep Edilebilir?

sahte belge kullanılmış olması, yalancı tanıklık ya da gerçeğe aykırı bilirkişilik yapılmış olması, hakimin görevini ifa ederken suç işlemesi, dayanak hükmün ortadan kalkması, yeni olay veya yeni delilin bulunması, AİHM’nin konuya ilişkin karar vermesi, beraat eden sanığın suçu itiraf etmesi durumlarında yargılamanın yenilenmesine karar verilebilir.

 11. Dava En Baştan Yeniden mi Görülür?

Hayır, sadece hükme ilişkin deliller yeniden değerlendirilir, duruşma yapılmadan dosya üzerinden de karar verilebilir.

12. Beraat edenlerin Hakları Nelerdir?

Yargılamanın yenilenmesi sonucunda örneğin haksız yere cezaevinde yatmış bulunduğu anlaşılan kişiler, tazminat talep edebilir.

Son zamanlarda kamu spotu adı altında yayınlanan kısa filmlerde birçok konuyla ilgili uyarıları izliyoruz. ‘Doktor tavsiyesi olmadan ilaç kullanmayın’, ‘soba öldürmez ihmal öldürür’, ‘sizi Tüketici Kanunu korur’ bunlardan ilk başta aklıma gelenler. Gerek e-postayla gerek katıldığım TV programlarında gelen sorulara bakılırsa sanırım boşanma davaları konusunda da böyle bir program hazırlanabilir bence. Bu hafta cevabı genelde yanlış bilinen soruları ele aldım.

• Yanlış: Davayı İlk Karşı Taraf Açsın

Boşanma davasını ilk kimin açtığı davanın esası bakımından önemli değil. Davayı açan taraf, boşanma isteğini mahkemeye iletir ve boşanma sebeplerini ispat etmek zorundadır. Diğer taraf da boşanma istiyorsa, bir karşı dava açarak kendi sebeplerini ispatlamalıdır. Bununla birlikte davanın sizin oturduğunuz yerde görülmesini istiyorsanız ilk açan siz olmalısınız.

• Yanlış: Davayı Kadın Açarsa Nafaka İsteyemez

Kadına nafaka verilmesinin bununla ilgisi yoktur. Boşanma davasını kim açmış olursa olsun, eşin nafakaya ihtiyacı varsa nafaka bağlanır. Normalde hâkim bunu kendiliğinden düşünmeli, ama uygulamada böyle olmuyor, talep edilmesi gerekiyor.

• Yanlış: Kız çocuk anneye, erkek çocuk babaya verilir

Velayet belirlenirken çocukların cinsiyetinden çok yaşları göz önünde tutuluyor. Yaşı küçük çocukların anne şefkatine ihtiyacı olduğu düşünülüyor ve erkek ya da kız olmalarına bakılmaksızın genelde velayetleri anneye bırakılıyor. 12 yaşını doldurmuş çocuklara kiminle kalmak istediklerinin sorulmasının zorunlu olduğunu da yeri gelmişken belirtelim.

• Yanlış: SMS içeriği istenebilir

Eşlerin cevabını en çok merak ettiği konulardan biri de bu. Aile Mahkemeleri’nde görülen davalarda eşin yapmış olduğu telefon görüşmelerinin ve gönderdiği SMS’lerin sadece tarihi, saati, hangi numaraya gönderildiği, operatör şirketlerden sorulabilmektedir. Mesaj içeriği öğrenilememektedir.

• Yanlış: Erkeğin geliri yoksa nafaka vermez

Kadın-erkek eşitliği kanuna girdi ama bu nafaka konusunda Yargıtay hala farklı düşünüyor. Eğer erkek, askerde, cezaevinde değilse çalışmasa da nafaka ödemekle yükümlü tutuluyor.

• Yanlış: Diğer eş boşanmak istemezse dava uzar

Diğer eşin boşanmak istememesi davanın süresini hiç etkilemez. Açılan davada boşanma kararı verilmesi için boşanma sebeplerinin varlığının ispat edilmesi yeterlidir.

• Yanlış: İki taraf da boşanma istiyorsa hâkim boşar

Eğer iki taraf da boşanmayı talep etmelerine rağmen, velayet, tazminat, nafaka, malların paylaşımı gibi konularda anlaşamıyorlarsa davalarına çekişmeli boşanma adı verilir. Bu davada iki taraf da boşanmayı istediğini belirttiği halde boşanma sebeplerini ispat edemezlerse hâkim davalarını reddedebilir.

• Yanlış: 3 yıl ayrı yaşarsak otomatik boşanılıyor

Eşler, her hangi bir boşanma davası açmadan, sadece fiili olarak ayrı yaşamaya başlamışlarsa, isterlerse 10 yıl ayrı kalmış olsunlar otomatik boşanmaları söz konusu değil.