Islah Nedir?

HMK’daki ıslahla ile ilgili düzenlemelere (HMK m. 176-182) göre, dava açıldıktan sonra doğan/gerçekleşen vakıaların ıslahla davaya dahil edilmesine yasal bir engel bulunmamaktadır.

Taraflardan her biri, yapmış olduğu usul işlemlerini kısmen veya tamamen ıslah edebilir [HMK m. 176- (1)

Islah, tahkikatın sona ermesine kadar yapılabilir [HMK m. 177-(1)

Islah Kullanım Örnekleri

Daha fazla nafakaya hükmedilebilmesi için talebin ıslah edilmiş olması gerekir:

• Hakim, tarafların talep sonuçlarıyla bağlı olup tarafların taleplerinden fazlasına ya da başka bir şeye karar vermez. Ancak HMK 26/1’e göre talepten daha azına karar verebilir. Örneğin bir boşanma davasında velayetleri talep edilen çocuklar için 300,00’er TL tedbir ve iştirak nafakasına hükmedilmesi talep edilmişse bu talep ıslah edilmedikçe hakim, çocuklar için 400,00’er TL’ye hükmedemez.(1)

Sonradan ortaya çıkan olaylar ıslah yoluyla davaya dahil edilemez:

• Örnek bir olayda davacı, anlaşmalı boşanma davası açmış, yargılama sırasında davasını ıslah ederek, yeni vakıalara da dayanarak davasını evlilik birliğinin sarsılması sebebine dayalı çekişmeli boşanma davasına çevirmiştir. İlk derece mahkemesi davayı kabul etmiş ancak verilen bu karar, davalının istinaf yoluna başvurması ile Bölge Adliye Mahkemesi’nce kaldırılmış ve boşanma davasının reddine karar verilmiştir. BAM tarafından verilen bu karar temyizen Yargıtay 2. Hukuk Dairesi’nce incelenmiş ve davadan sonra gerçekleşen vakıların ıslah yoluyla davaya dahil edilmesinin mümkün olmadığına karar verilmiştir. (2)

Dilekçelerin karşılıklı verilmesinden sonra iddia ve savunmanın genişletilmesi ıslah ile mümkündür. (3)

Süresinde istenmeyen tedbir – yoksulluk nafakası:

6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 141. maddesi “Taraflar, cevaba cevap ve ikinci cevap dilekçeleri ile serbestçe; ön inceleme aşamasında ise ancak karşı tarafın açık muvafakati ile iddia veya savunmalarını genişletebilir yahut değiştirebilirler. Ön inceleme duruşmasına taraflardan biri mazeretsiz olarak gelmezse, gelen taraf onun muvafakati aranmaksızın iddia veya savunmasını genişletebilir yahut değiştirebilir. Ön inceleme aşamasının tamamlanmasından sonra iddia veya savunma genişletilemez yahut değiştirilemez. İddia ve savunmanın genişletilip değiştirilmesi konusunda ıslah ve karşı tarafın açık muvafakati hükümleri saklıdır” hükümlerini düzenlemiştir.

Örnek bir dosyada davalı kadın süresinde sunduğu cevap dilekçesinde yoksulluk nafakası talebinde bulunmamış, usulüne uygun tebligata rağmen ikinci cevap dilekçesi de sunmamıştır. Davalı kadın, davacı tarafın da hazır bulunduğu ön inceleme duruşmasında yoksulluk nafakası talep etmiş ise de karşı tarafın bu talebe yönelik açık muvafakati olmadığı gibi bu konuda usulünce yapılmış bir ıslah işlemi de bulunmamaktadır. Bu nedenle yasal süre geçtikten sonra, ön inceleme duruşmasında yapılmış olan yoksulluk nafakası talebinin kabulüne karar verilmesi hatalıdır. (4)

Süresinde verilmeyen cevap dilekçesinde ileri sürülen vakıalar hükme esas alınamaz, süresinden sonra verilen cevap dilekçesi ile istenen yoksulluk nafakasına hükmedilemez. (5)

(1) 2. Hukuk Dairesi 2020/6190 E.  ,  2021/1187 K. 10.02.2021

(2) 2. Hukuk Dairesi 2020/6051 E.  ,  2021/1004 K. 03.02.2021

(3) 2. Hukuk Dairesi 2020/5076 E.  ,  2021/171 K. 14.01.2021

(4) 2. Hukuk Dairesi 2020/5555 E.  ,  2020/6512 K. 16.12.2020

(5) 2. Hukuk Dairesi 2020/5076 E.  ,  2021/171 K. 14.01.2021